De Realiteit van Guatemala
In de centraalamerikaanse republiek Guatemala is 70% van de bevolking indiaans, met hun eigen culturen, talen en klederdracht. In de provincie Quiché is zelfs 95% indiaans.
Guatemala heeft een rijke natuur. In het noorden de regenwouden; door het midden loopt een bergketen met vele vulkanen waarvan er verschillende nog actief zijn en in het hete kustgebied in het zuiden groeit veel fruit zoals bananen, ananassen, kokosnoten en suikerriet.
Van 1962 tot 1996 woedde er een burgeroorlog. Met name de arme boerenbevolking zat in die tijd “tussen twee vuren”, namelijk het leger en de guerrillastrijders, en moest geregeld vluchten en zich verstoppen in de bossen. Velen verloren hun land en bezittingen. De herinneringen aan massamoorden zijn nog vers en de bevolking heeft dus heel wat littekens overgehouden aan de oorlog.
Het land kent grote armoede en heeft het hoogste percentage aan ondervoede kinderen in Midden-Amerika. De armoede heeft veel oorzaken. De belangrijkste zijn het slechte onderwijs en de corruptie.
Ontwikkeling
Vooral onder de ouderen zijn er veel mensen nooit naar school geweest, of maar enkele jaren. Tegenwoordig begint ruim 90% van de kinderen aan de basisschool maar nauwelijks de helft maakt de school af, bijvoorbeeld omdat ze op het land moeten werken.
In principe is basis- en middelbaar onderwijs gratis op de publieke scholen, de kinderen hoeven alleen hun uniform en benodigdheden (schriften, pennen, knutselspullen etc) te betalen. Het niveau is echter erg laag en de motivatie onder leraren miniem. Er is veel lesuitval, en de onderwijsmethodes zijn gebaseerd op uit je hoofd leren, niet op het “leren nadenken”. Dit is merkbaar als we bijbelonderwijs geven aan volwassenen: ze willen de “goede antwoorden” horen, want een gesprek aangaan over de voors en tegens van iets, dat zijn ze niet gewend.
Corruptie bestaat helaas op alle terreinen van de samenleving. In de landelijke en de plaatselijke politiek, maar ook bij de politie (smeergeld vragen), op scholen (geld dat voor onderwijs bestemd is in eigen zak steken, leraar omkopen om voldoende te krijgen) en zelfs in de kerk. Het is zo “normaal” dat men zich vaak niet eens afvraagt of het wel goed is of niet.
De kerk in Guatemala
Sinds 500 jaar bestaan er katholieken in Guatemala, en sinds 120 jaar ook protestants-evangelische kerken. Met name in de jaren ´70-´90 is de evangelische kerk heel hard gegroeid. Een theoloog genaamd Israel Ortiz zei eens: “Het evangelie heeft Guatemala overspoeld als een oceaan, maar de oceaan is maar 2 cm diep”. Hij doelde erop dat ondanks de grote percentages christenen, er maar weinig diepgang is en weinig impact in de samenleving. Dit is met name te wijten aan het gebrek aan bijbelkennis.
Chichicastenango
Onze woonplaats is Chulumal, een klein dorpje dat hoort bij het stadje Chichicastenango. Chichicastenango (afgekort Chichi) wordt het centrum van de Maya-religie genoemd. Hier is de Popol Vuj gevonden, het heilige boek van de Quiché-Maya´s. Zowel rond de katholieke kerk in het centrum, als op de offerplaats “Pascual Abaj” worden nog maya-rituelen uitgevoerd. De maya-religie is een animistische godsdienst, dat wil zeggen dat ze de natuur aanbidden. Als ze bijvoorbeeld een weg willen maken door de bergen vragen ze toestemming aan de berg. Als ze dat niet doen, zeggen ze, zal de weg zeker vernield worden door modderlawines.
